Τι είναι η ψηφιακή αφήγηση;
Είναι ένα ψηφιακό εργαλείο που δίνει στα άτομα τις δεξιότητες να πουν τη δική τους προσωπική ιστορία σε μια ταινία δύο λεπτών. Οι συμμετέχοντες εκπαιδεύονται ώστε να χρησιμοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία για να φτιάξουν μικρές ηχητικές-οπτικές ιστορίες συνήθως για τη ζωή τους. Είναι όμως κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Αποτελεί στην πραγματικότητα ένα ισχυρό μέσο προσωπικής
έκφρασης που παρέχει το μέσο να ακουστεί και να προβληθεί οποιοσδήποτε. Οι επιστήμονες ορίζουν την ψηφιακή αφήγηση ως τον συνδυασμό της παραδοσιακής προφορικής αφήγησης με πολυμέσα του 21ου αιώνα και σύγχρονα εργαλεία τηλεπικοινωνίας ενώ αντιμετωπίζεται εδώ και χρόνια ως μια νέα μορφή τέχνης που χρησιμοποιεί την εικόνα, το βίντεο και την αφήγηση.

Ιστορία της ψηφιακής αφήγησης
Πρωτοποριακό ήταν το μοντέλο του Joe Lamber στο Κέντρο Ψηφιακής Αφήγησης στις ΗΠΑ. Ένα από τα πρώτα κινήματα ήταν το History Workshop της δεκαετίας του ΄70, το οποίο χρησιμοποίησε κασέτες για την καταγραφή των προφορικών ιστοριών ατόμων από την εργατική τάξη.

Βασικές αφετηρίες…

• Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να βρουν μια ατομική έκφραση
• Κάθε άτομο έχει τη δική του οπτική γωνία
• Κάθε άτομο έχει το δικό του ύφος γλώσσας
• Η ανάμνηση είναι το κέντρο του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου
• Η ακρόαση είναι ουσιαστική έκφραση συμπαράστασης

Οφέλη για τους συμμετέχοντες, την τοπική κοινωνία

• Ενισχύει τον εκδημοκρατισμό του πολιτισμού καθώς δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να μιλήσουν και να ακουστούν.
• Η αφήγηση ιστοριών είναι πολύ οικεία σε όλους μας αφού εντασσόμαστε από την
• πρώτη στιγμή της γέννησής μας σε ένα δίκτυο ιστοριών (οικογένεια, σχολείο κλπ).
• Διευκολύνει την επαφή και την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους.
• Επιτρέπει στους ανθρώπους να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
• Ξεκλειδώνει τόσο το μυαλό όσο και την καρδιά των ανθρώπων και τους δίνουν την ευκαιρία να αισθάνονται ότι ανήκουν, εντάσσονται κάπου.
• Είναι μια τεχνική για το σπάσιμο των φραγμών καθώς παράγει «ομιλητικά μέσα ενημέρωσης» διευκολύνοντας την προβολή των ανθρώπων μέσω των ΜΜΕ.
• Είναι ένα μέσο για την επέκταση της ψηφιακής ικανότητας «γραφής» και «ανάγνωσης».
• Βοηθάει τους νεαρούς συμμετέχοντες να αποκτήσουν ψηφιακές και άλλες δεξιότητες που θα τους χρειαστούν στη ζωή τους ως ενήλικες.
• Η ψηφιακή αφήγηση ενισχύει την αυτοεκτίμηση. Οι αφηγητές έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
• Βοηθά ομάδες ανθρώπων να ξεφύγουν από τον κοινωνικό αποκλεισμό.
• Δίνει τη δυνατότητα στα άτομα να χρησιμοποιήσουν τις δικές τους πηγές για να πουν μια προσωπική ιστορία, να εκφράσουν τις απόψεις τους και να οικοδομήσουν τη δική τους κατανόηση για τον κόσμο.
• Με λίγα λόγια μέσα από την ανταλλαγή τέτοιων ιστοριών, γνωρίζουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, τις τοπικές μας κοινωνίες, τον κόσμο που μας περιβάλλει και φυσικά τους εαυτούς μας. Η γνώση της ιστορίας κάποιου άλλου μας επιτρέπει να κάνουν συνδέσεις των συνθηκών ζωής του και των δικών μας συνθηκών ζωής. Τέτοιες συνδέσεις επιτρέπουν το γεφύρωμα κοινωνικών διαφορών και τον εντοπισμό όλων αυτών –των πολλών- που μας συνδέουν.
• Είναι ένα οικονομικό μέσο παρουσίασης του εαυτού.
• Οι ψηφιακές αφηγήσεις είναι μια συναρπαστική και περιεκτική μορφή Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους όλων των κοινωνικών στρωμάτων με διαφορετικές ικανότητες. Ειδικότερα για την εκπαίδευση, η ψηφιακή αφήγηση βοηθάει τα παιδιά να αποκτήσουν τεχνικές, κοινωνικές και δημιουργικές δεξιότητες. Όλα αυτά που κερδίζουν οι μαθητές από τη διαδικασία δημιουργίας μιας ψηφιακής αφήγησης, τους είναι απαραίτητα για να βρουν θέση στην αυριανή οικονομία αλλά και για να έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίας πάσης φύσεως. Οι νεαροί χρήστες έχουν -στο τέλος της διαδικασίας- αποκτήσει την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται ώστε να χρησιμοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία με πρακτικό και κυρίως δημιουργικό τρόπο.  Η ψηφιακή αφήγηση είναι ένα πολύτιμο εργαλείο προώθησης της αυτογνωσίας λόγω της εστίασής της στην προσωπική εμπειρία, τη μνήμη και τη θέληση. Βοηθάει τους μαθητές να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν, μια ικανότητα πολύ σημαντική όχι μόνο για τη μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες αλλά και για να επικοινωνήσουν με τους άλλους ή να έχουν πρόσβαση σε διάφορες σημαντικές πληροφορίες κλπ.  Το σημαντικό είναι ακόμη ότι οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ψηφιακές ιστορίες ως ένα πολύτιμο και αποτελεσματικό παιδαγωγικό εργαλείο. Οι συλλογές από ιστορίες που θα δημιουργήσουν τα σχολεία, μπορεί να δώσουν κίνητρα για την ενασχόληση με συγκεκριμένα ζητήματα στα οποία δίνει έμφαση ο εκπαιδευτικός. Η δυνατότητα ανάρτησης και άρα δημοσιοποίησης ενθουσιάζει τα παιδιά και είναι επιπλέον κίνητρο για την ουσιαστική εμπλοκή τους στο πρόγραμμα καθώς ήδη είναι εξοικειωμένα με τέτοιου είδους δημοσιεύσεις σε διάφορα μέσα (π.χ. youtube). Η ιστορία που διανέμεται μέσω της ψηφιακής αφήγησης επεκτείνει τους παραδοσιακούςτρόπους των γλωσσικών τεχνών, δηλαδή την ανάγνωση, τη γραφή, το άκουσμα, την ομιλία και την οπτική αναπαράσταση. Επιτρέπει στους μαθητές όλων των βαθμίδων (στο εξωτερικό παρόμοια προγράμματα έχουν υλοποιηθεί σε νηπιαγωγεία αλλά και σε πανεπιστήμια) να αναπτύξουν τον προσωπικό τους λόγο και ταυτόχρονα να απεικονίσουν τις γνώσεις τους σε μια κοινότητα (μαθητική ή όχι) και μάλιστα να πάρουν και επανατροφοδότηση. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ψηφιακές ιστορίες με τρεις τρόπους:
  • o Να δημιουργήσουν μια ψηφιακή ιστορία ως ένα αυτόνομο σύνολο ή ως αφορμή για ένα μάθημα ή μια εκπαιδευτική δράση.
  • o Να χρησιμοποιήσουν έτοιμες ψηφιακές ιστορίες για παιδαγωγικούς λόγους (διερεύνηση ενός ζητήματος από μια ιδιαίτερη οπτική γωνία, υλοποίησηενός προγράμματος κλπ).
  • o Να διευρύνουν τα σημερινά σχέδια μαθημάτων εντάσσοντας μια ψηφιακή ιστορία σε μια ενότητα.

Τα εργαστήρια δημιουργίας ψηφιακών αφηγήσεων (ερασιτεχνικά που στήνονται σε μια σχολική μονάδα, ή εξειδικευμένοι πλήρως εξοπλισμένοι χώροι) αναπτύσσουν:

• Διαπροσωπικές δεξιότητες
• Επικοινωνιακές δεξιότητες
• Ομαδική εργασία
• Κινητοποίηση εαυτού
• Δεξιότητες χρήσης του διαδικτύου
• Οι μόνοι κίνδυνοι-περιορισμοί για την εκπαιδευτικοί διαδικασία είναι δύο:
• Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας ψηφιακής
• ιστορίας είναι η δυνατότητα των εκπαιδευτικών και των μαθητών
• να έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες
• -Η διαδικασία δημιουργίας μιας ψηφιακής ιστορίας είναι πολύ
• προσωπική και εκ των πραγμάτων δημιουργεί συναισθήματα. Αυτό
• δεν είναι εξ ορισμού κακό, αλλά οι εκπαιδευτικοί πρέπει να το
• γνωρίζουν για να είναι καλά προετοιμασμένοι.
• -Τα πολυμεσικά διδακτικά υλικά αποδίδουν μόνο όταν υπάρχει
• καλός εκπαιδευτικός σχεδιασμός.
• Εν κατακλείδι, η δημιουργία ψηφιακών ιστοριών μπορεί να γίνει μια συναρπαστική
• διαδρομή που θα εμπλουτίσει οποιαδήποτε σχολική τάξη. Η ψηφιακή ιστορία…
• …για τον αφηγητή… ενισχύει
• -τη χρήση του ελεύθερου λόγου
• -τη συγκέντρωση
• -το θησαυρό λέξεων ή το λεξιλόγιο
• -την ικανότητα λόγου
• -την εμπιστοσύνη στον εαυτό
• -τις αξίες
• …για τον ακροατή…ενισχύει
• -την ενεργό ακρόαση
• -τη συγκέντρωση
• -το θησαυρό λέξεων ή το λεξιλόγιο
• -την ικανότητα λόγου
• -τη βαθιά ανθρώπινη εμπειρία
• -τις αξίες

Χρήσιμες ιστοσελίδες
https://lis5313.ci.fsu.edu/wiki/index.php/Creating_Digital_Stories_in_Public_Libraries
https://plablog.org/2008/06/digital-storytelling-where-outreach-local-history-technologycollide.
html
https://courseweb.lis.illinois.edu/~jevogel2/lis506/bibliography.html
https://librarydigitalstorytelling.wordpress.com/why/
https://librarydigitalstorytelling.wordpress.com/sdpl/
https://librarydigitalstorytelling.wordpress.com/
https://techsoupforlibraries.org/blog/digital-storytelling-challenge-winner-best-library-videonorton-
public-library-ma
https://lis5313.ci.fsu.edu/wiki/index.php/Digital_Storytelling_and_Public_Libraries